NASA’nın James Webb Uzay Teleskobu (JWST), 25 Aralık 2023’te yaptığı gözlemlerle Jüpiter’in kutuplarında olağanüstü bir aurora etkinliği tespit etti. University of Leicester öncülüğünde yürütülen uluslararası araştırmada, dev gezegenin kutup bölgelerinde adeta bir ışık fırtınası yaşandığı ortaya çıktı.
Araştırmayı yöneten Dr. Jonathan Nichols, gözlemler sırasında auroral etkinliğin “adeta patlama şeklinde” değişim gösterdiğini ve bu kadar dinamik bir hareketliliği ilk kez kaydettiklerini belirtti.
Dünya’nın Kutup Işıklarıyla Kıyaslanamaz
Dünya’da kuzey ve güney ışıkları olarak bilinen auroralar genellikle sakin ve yavaş değişkenlik gösterirken, Jüpiter’in kutuplarında gözlemlenen auroralar yüzlerce kat daha parlak ve çok daha hızlı.
Bu olağanüstü doğa olayı, Jüpiter’in güçlü manyetik alanı ile çevresindeki yüklü parçacıkların etkileşimi sonucu oluşuyor. Özellikle Io adlı uyduda gerçekleşen volkanik patlamalar, uzaya saçılan yüklü iyonların Jüpiter atmosferine çarpmasıyla bu etkileyici ışık şovunu tetikliyor.
JWST’nin Kamerası Işık Patlamasını Yakından Görüntüledi
James Webb’in yakın-kızılötesi kamerası (NIRCam), saniyeler içinde değişebilen auroraları yüksek çözünürlükle görüntüledi. Trihidrojen katyonlarının (H₃⁺) yaydığı sinyaller incelenerek, Jüpiter’in üst atmosferinin sıcaklık dalgalanmaları hakkında da çarpıcı veriler elde edildi.
Hubble Göremedi, James Webb Tespit Etti
Araştırmanın ilginç yanlarından biri de, aynı anda Hubble Uzay Teleskobu’nun Jüpiter’i ultraviyole dalga boyunda gözlemlemiş olmasına rağmen JWST’nin gördüğü aurora patlamalarının hiçbirini tespit edememesi oldu. Bu durum, JWST’nin derin kızılötesi algılama kapasitesinin ne kadar güçlü olduğunu bir kez daha gözler önüne serdi.
Sıradaki Hamle: Juno Verileriyle Derinlemesine Analiz
Bilim insanları şimdi NASA’nın Juno uzay aracı tarafından toplanan verilerle JWST’nin bulgularını birleştirerek, Jüpiter’in manyetosferi ve uydularıyla olan karmaşık etkileşimleri daha derinlemesine anlamayı hedefliyor. Bu çalışmalar, sadece Jüpiter değil, diğer gaz devlerinin manyetik yapıları hakkında da önemli ipuçları sunabilir.
